အခုလည်း သင်္ကြန်ကာလ စစ်ဆင်ရေးနားနေတဲ့အချိန် ရဲဘော်တချို့က သာသနာ့ဘောင်မှာ သင်္ကန်းစည်းကြသလို စခန်းမှာကျန်ခဲ့တဲ့ရဲဘော်တွေတော့ စခန်းအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်နေတဲ့ ရေလောင်းအိမ်သာ ဆောက်လုပ်ခြင်းအပါအဝင် တခြားသောအလုပ်တွေကို စုပေါင်းကာ လုပ်အားပေးလို့နေပါတယ်။ အပင်ပေါ်တက်ပြီး သစ်ခုတ်သူက ခုတ်၊ မြေကျင်းတူးသူကတူး၊ အုတ်သယ်သူက သယ်နဲ့ တက်ညီလက်ညီ လုပ်နေကြတာဟာ တဦးပေါ်တဦး ရဲဘော်ရဲဘက်စိတ်ထားတယ်ဆိုတာကို အလုပ်နဲ့သက်သေပြသနေသလိုပါပဲ။
“သူတို့(ကျူးလွန်သူ)တွေကို စဖြစ်တဲ့ကာလတွေမှာ သူတို့ကိုအရေးယူမယ်လို့ထင်တယ်၊ စောင့်လည်း စောင့်ကြည့်ခဲ့တယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဖြစ်တဲ့ကာလကနေ ခု ၇ လကျော်လောက်အထိ ပထမဆုံးအကြိမ် ဆိုတာမျိုး တောင် ရုံးချိန်းစစ်ဆေးတာမျိုး မရှိဘူး။ အမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာမှတည်ဆောက်ထားတာလည်း မရှိဘူး။ ပြီးတော့ ဒီဖြစ်စဉ်က ကျနော်တို့ PDF တွေအကုန်လုံးရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာပိုင်းကိုလည်းထိခိုက်တယ်။ အဲတာကြောင့် အခုကာလမှ သတင်းဌာနကနေတဆင့်ထုတ်ဖော်တာပါ”
ထို့ကြောင့် စစ်ကောင်စီ၏ လေယာဉ်များကို တိုက်ရိုက်ဖျက်ဆီးနိုင်ပါက အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး ယင်းသို့ မဖျက်ဆီးနိုင်ပါကလည်း လေယာဉ်ရှိမည့်နေရာသို့ အသက်ရင်းကာ သွားရောက် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မည့်အစား လေယာဉ်တက်မည့်ပြေးလမ်းများကို ဖျက််ဆီးတိုက်ခိုက်သင့်သည်ဟု စစ်ကောင်စီတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် CDM လေတပ်အရာရှိက အကြံပြုသည်။
"စခန်းကို သိမ်းပိုက်ဖို့ အခွင့်ကောင်း အခါကောင်းဖြစ်ပေမယ့် အခုလို မသိမ်းနိုင်လိုက်တာဟာ လက်နက်ချွတ်ယွင်းမှုကြောင့်ပဲလို့ သုံးသပ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒီနေ့က ကျနော်ပါတဲ့ စစ်ကြောင်းပေါ့။ အင်အား ၁၀ ဦးဝန်းကျင်ရှိတဲ့စစ်ကြောင်းက သေနတ် ၇ လက် လောက်က ပစ်မရဘူး”
“ရွာရောက်တော့ ညီအကိုတွေကို ခေါ်လိုက်တယ်။ ရေတွင်းထဲက ရေကိုခပ်ပြီး အဝေးပြေးလမ်းကြီးရဲ့ လမ်းဆုံလမ်းဂွရပ်နားမှာ စတီးနှစ်ဆင့် ရေအိုးစင်နဲ့ ရေအိုးနှစ်လုံးမှာ ရေဖြည့်ပြီး ထားခဲ့လိုက်တယ်။ အဲတုန်းက အရပ်လေးမျက်နှာကိုကြည့်ပြီး ကျနော်ပြုံးလိုက်မိတယ်။ ကျနော်ဆန္ဒလေးတွေ အကောင်ထည်စဖော်နိုင်တဲ့ ပီတိပေါ့”
အမှန်တရားမရှိလျှင် အနုပညာမရှိချေ၊ အမှန်တရားကို မသိလျှင် အနုပညာခံစားမှုမှာ အချည်းအနှီးသာဖြစ်သည်။ အမှန်တရားကို သိရှိခံစားတတ်သော လူတစ်ယောက်က အနုပညာဆိုင်ရာပစ္စည်းတခုခုအား အသုံးပြုလိုက်စဉ် အနုပညာဆန်သော သံစဉ်များ၊ ကဗျာများ၊ စုတ်ချက်များ၊ စာပိုဒ်များ၊ ကချိုးကဟန်များထွက်ပေါ်လာရသည်။ ထိုသို့အနုပညာဆန်ရန် ရင်ဘတ်အတွင်းမှ တင်းကျပ်နေသော ခံစားချက်များလိုသည်။ မျက်ရည်များလိုသလို ချစ်ခြင်းမေတ္တာအစစ်များလိုသည်။
အစွန့်ပစ်ခံ ဘူတာကြီး ဖြစ်သွားတာကလည်း အားလုံးသိကြတဲ့ ၂၀၂၁ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲက စခဲ့တာပဲ။ ကျနော်ချစ်ရတဲ့ မီးရထားဝန်ထမ်းတွေဟာ ယုံကြည်ရာ အမှန်တရားကို ကျစ်ကျစ်ပါအောင် ဆွဲကိုင်းရင်း ဘဝတွေ အပျက်ခံပြီး ကျနော့်ကို ကျောခိုင်းခဲ့ကြတယ်။
“လာပစ်တဲ့သူကလည်း ပစ်တဲ့အခါ ဈေးသည်တွေကို ထိသွားနိုင်တယ်ပေါ့ဗျာ။ အဲဒီလိုဆို သူတို့က စစ်ရာဇဝတ်မှုဆိုတဲ့ စကားကို သူတို့ခေါင်းဆောင် ဇော်မင်းထွန်းက အဲလိုပြောချင်တာပေါ့။ အဲဒီလိုချပြချင်လို့လည်း အခုနောက်ပိုင်း အဲဒီအစီအစဉ်တွေကို သွားနေတာ။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ အဲဒါမျိုးတွေက ဖြစ်လာဦးမှာပဲ”
အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ရဲ့ မီးရှို့ဖျက်ဆီးမှုတွေကို အများဆုံးခံရတာ စစ်ကိုင်းတိုင်းပါ။ Data For Myanmar ရဲ့ စောင့်ကြည့် တွက်ချက်မှုတွေအရ အာဏာသိမ်းစကနေ ၂၀၂၃ ဖေဖော်ဝါရီလထိ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ မီးလောင်ပျက်စီးရတဲ့ နေအိမ် လေးသောင်းခွဲနီးပါး ရှိလာနေပါပြီ။
မထုံးချောင်းလေးရဲ့ ကမ်းတနေရာ မင်းတုန်းမြို့လေးမှာ ၇၅ နှစ်မြောက် ချင်းအမျိုးသားနေ့ကို မလုပ်ဖြစ်တော့ဘူးလို့ သိလိုက်ရသည်။ မင်းတုန်းမြို့လေးဆီ ကျနော် မရောက်ဖြစ်တော့ပါ။ ဘယ်တော့ပြန်ရောက်မည် ဆိုတာလည်း မသိတော့ပါ။
တပိုတွဲလပြည့်နေ့ရဲ့ နှင်းရည်စက်လက်နဲ့ နံနက်ခင်းအာရုဏ်ဦးမှာ အလင်းရောင်မရှိတဲ့ မှောင်ရိပ်ထဲ လူတချို့ရဲ့ လှုပ်ရှားသံတွေက ဆူညံမြန်ဆန်လှချည့်ရဲ့။ မြို့လည်ခေါင် လမ်းလေးဆုံနာရီစင်တဝိုက် တောင်လိုပုံထားသည့် ဉာဏ်ရိုးဖြူဖြူတွေက တောဆင်ရိုင်းတွေရဲ့ အစွယ်ရှည်ရှည်တွေလို ထိုးထိုးထောင်ထောင်ပဲ။
အရင်ပြုလုပ်ခဲ့သမျှ အသံတိတ်သပိတ်တွေတိုင်းဟာ နိုင်ငံတကာစာမျက်နှာပေါ်မှာ နေရာယူခဲ့ကြတာပါ။ ဒီလိုနိုင်ငံတကာစာမျက်နှာပေါ်ကို တက်သွားမှာကို အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ အပေါင်းအပါတသိုက် တုန်နေအောင် ကြောက်တယ်ဆိုတာလည်း သိကြပြီးသားပါ။ သူတို့ကို နိုင်ငံတကာက အာရုံမပြတ်တမ်း စောင့်ကြည့်နေမှာကို အာဏာရူးတသိုက်ဟာ မလိုလားကြပါဘူး။ ပြီးတော့ ဒီလိုအချိန်မှာ လူထုတရပ်လုံး ပါဝင်နိုင်တဲ့သပိတ်ဟာ အသံတိတ်သပိတ်ထက်ကောင်းတာ မရှိဘူးသေးလို့ပဲ မြင်မိပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ အာဏာသိမ်းကာလ ၂ နှစ်ပြည့်ခါနီးအချိန်မှာ အသံတိတ် သပိတ်ကိုပြုလုပ်ကြဖို့ နှိုးဆော်ခဲ့ကြတာပေါ့။
သည်နေရာ သည်ဌာနမျိုးကို ဟိုယခင်အခါက မိတ်ဆွေအချို့ရောက်သွားဖူးသောကြောင့် ရံခါ ဧည့်တွေ့သွားတာ၊ ရံခါ လွတ်မြောက်၍ သွားကြိုဖူးတာလောက်သာ ရောက်ဖူးပါသည်။ အခုတော့ ကိုယ်တိုင် ရောက်ဖူးခဲ့ရပြီကော။
“အခုက ဘာဆက်ဖြစ်မယ်မှန်းမသိဘူး။ ပြည်တွင်းမှာလည်း ၅၀၅ နဲ့ဖမ်းနေလို့ နေလို့မရဘူး။ အခုဒီမှာလည်း လုပ်စရာအလုပ် ဘာမှမရှိသလောက်ပဲ။ ပြည်တွင်းမှာတုန်းက ထားခဲ့တဲ့အိမ်မက်တွေ မျှော်လင့်ချက်တွေလည်း အကုန်ပျက်စီးကုန်ပြီ။ ခုထိုင်းနယ်စပ်မှာ အလုပ်သမားကတ်ဒ်လုပ်ပြီး နေနေတယ်။ ရှေ့ရေးကတော့ မတွေးရဲဘူး”
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လမှစတင်ကာ နိုဝင်ဘာလ အထိ ၆ လတာအတွင်း မြွေကိုက်ခံရသူ ၃၉ ဦးရှိပြီး အမျိုးသား ၃၂ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၇ ဦး ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲကမှ အမျိုးသား ၂ ဦးနဲ့ ၈ နှစ်အရွယ်မိန်းကလေးငယ် ၁ ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ ၆ လတာအတွင်း နိုဝင်ဘာလမှာတော့ မြွေကိုက်ခံရမှု အများဆုံးဖြစ်ကာ ၆ ဦးထိ အကိုက်ခံထားရပါတယ်။
Sharing Information to the Local