စက်တင်ဘာ ၂၀ ရက် မနက်ဖြန်ကစပြီး စက်တင်ဘာ ၂၅ ရက်အထိ နေပြည်တော်၊ မန္တလေး၊ မကွေး၊ ပဲခူးတိုင်း၊ ရန်ကုန်တိုင်း၊ ဧရာဝတီ၊ တနင်္သာရီတိုင်းနဲ့ ရှမ်း၊ ချင်း၊ ကယား၊ ကရင်၊ မွန်ပြည်နယ်တို့မှာ နေရာအနှံ့အပြား မိုးထစ်ချုန်းရွာပြီး အချို့ဒေသတွေမှာ ဒေသအလိုက်မိုးကြီးတာနဲ့ နေရာကွက်ပြီးမိုးကြီးတာအပြင် လေပြင်းတိုက်ခတ်တာတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
"အကူအညီက ဒီဘက်ခြမ်းကို စကစဘက်ကပိတ်ထားလို့ ဘယ်အကူအညီမှမလာရဲဘူး။ အဲ့တော့ နယ်မြေခံ ပကဖ၊ ၃၅၀၁၊ ၃၅၀၂၊ ပုဝါနီစစ်ကြောင်း၊ ED စစ်ကြောင်းတွေက ရှာကြံပြီးကျွေးရတာ။ ဆန်၊ ဆီ၊ စားကုန်တွေက ဝေမျှထောက်ပံ့ပေးနေရတယ်။ လုံလောက်မှုတော့ မရှိဘူး။ တနေ့သုံးနပ်တော့ ရအောင်ကျွေးတယ်။"
“မနေ့က ပထမဦးဆုံး ရှင်းလင်းရေးအဖွဲ့ ဝင်တာ။ ဝင်တဲ့အခါကျတော့ မဒေါင်းလှရွာ စာသင်ကျောင်းရှိတယ်။ စာသင်ကျောင်းနဲ့ မီတာ ၅၀ လောက်အကွာမှာ နင်းမိုင်းတွေမြှုပ်ထားတာ။ အဲ့ဒီနင်းမိုင်းတွေကို နင်းမိတာ။ ရဲဘော် ၂ ယောက်ကတော့ ခြေထောက်ပေးဆပ်လိုက်ရတယ်။”
ပဲခူးတိုင်း၊ အုတ်တွင်းမြို့နယ်၊ ဝက်ဖြူကုန်းကျေးရွာ ရေဘေးရှောင်စခန်းနဲ့ ကျေးရွာထဲကလူတွေဟာ အလှူရှင်တွေလာလှူတဲ့ ဘဲဥဟင်းနဲ့ကြာဆံကြော်စားပြီး လူ ၆၀ လောက် အစာအဆိပ်သင့်ခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံပရဟိတအဖွဲ့ဝင်တွေဆီက သိရပါတယ်။
“ဘယ်ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ ခုချိန်ထိမရောက်သေးပါဘူး။ ဆန်၊ ဆားနဲ့ ဆီ အဓိကလိုအပ်နေတာ။ စားနပ်ရိက္ခာကလည်း ပြတ်နေပြီ။”
စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာခရိုင်၊ ဘုတလင်မြို့နယ် ရွေ့လျားစစ်ကြောင်း Budalin Mobile Team -BMT တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက တပ်ရိက္ခာအတွက် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။
“ဆိုင်ကယ်စီးလာတာမှာ ဆိုင်ကယ်ဦးထုပ်မဆောင်းလို့ ရပ်ခိုင်းတာမှာ မရပ်လို့ဆိုပြီး စစ်အုပ်စုကပစ်တာ။ နောက်ကျောကနေ ရင်ဘတ်ကို ကျည်ဆန်က ထုတ်ချင်းပေါက်သွားတာ။”
စက်တင်ဘာ ၁၈ ရက်ညနေပိုင်းမှာ ဝက်ဖြူကုန်းရေဘေးရှောင်စခန်းကိုလှူတဲ့ ဘဲဥချဥ်ရည်ဟင်းနဲ့ ကြာဆန်ကြော်တွေကို ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းအတွင်းရှိ ရေဘေးရှောင်နေသူတွေနဲ့ ကျေးရွာနေပြည်သူ ၃၀၀ ကျော်လောက်က စားခဲ့ကြပြီးနောက် ည ၉ နာရီမှာ အစားအသောက်တွေစားသုံးထားသူတွေထဲက ကလေးငယ်တွေအများစုအပါအဝင် လူဦးရေ ၆၀ လောက်မှာ မူးဝေအော့အန်တာ၊ နုံးချိတာတွေ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
အွန်လိုင်းလူမှုကွန်ရက်တွေပေါ်ကနေ စစ်ကောင်စီကို ဝေဖန်ဆန့်ကျင်ရေးသားတာနဲ့ တော်လှန်ရေး လူထုလှုပ်ရှားမှုပြုလုပ်ကြတဲ့သူတွေကို စစ်ကောင်စီက စောင့်ကြည့်ဖမ်းဆီးအရေးယူခဲ့ရာမှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီကနေ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လအထိ ဖမ်းဆီးခံရသူ ၁၆၉၁ ဦးရှိခဲ့တယ်လို့ Data for Myanmar က အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
“ပြည်သူတွေအဆင်မပြေလို့ စစ်မှုထမ်းကြေးမကောက်ဖို့နဲ့ စစ်တပ်ခိုင်းတိုင်းမလုပ်ဖို့ အုပ်ကြီးကိုပြောတာ။ အုပ်ကြီး ကိုမွှေးက အဲ့ဒီအကြောင်းကို စစ်တပ်ကိုပြန်ပြောလို့ လာဖမ်းသွားတာ။”
“မနေ့ကတည်းက မနက်ခင်းမှာရော လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု တမနက်လုံးလုပ်တယ်။ ပြီးတော့ ဒီမနက်လည်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်နေတာ။ အခုချိန်ထိ စက်သေနတ်တွေရော ရော့ကတ်တွေရော ဗုံးသီးတွေရော ကြဲတယ်။ လေကြောင်းပစ်ခတ်မှုက တခါလုပ်ရင် နာရီဝက်ကြာတယ်။ အိမ်တွေတော်တော်များ မီးလောင်တယ်၊ ဘုရားတွေလည်း ပျက်စီးတယ်။”
“PDF တွေလာတယ်အထင်နဲ့ ရပ်ကွက်ထဲက အိမ်တွေဝင်ရှာ၊ မွှေပြီးတော့ လမ်းတွေထဲကို သေနတ်တွေနဲ့ပစ်တာ။ တောက်လျှောက်ကို မနားတမ်းပစ်တာ။ PDF တွေ ခင်ဗျားတို့ရပ်ကွက်ထဲကို လာလား၊ မြင်လားဆိုပြီး ပြည်သူတွေကို လိုက်မေးတယ်။ ခင်များတို့မလိမ်နဲ့ လိမ်ရင်သတ်ပစ်မယ်ဆိုပြီးလည်း ပြောတယ်။”
"တီတွဒ်မြောက်ဘက် ရေနံမြေမှာ ကနဦး တဦးကိုမမိခင် နှစ်ယောက်မိထားတယ်လို့ သိရတယ်။ ကျနော်တို့သိရသလောက်ကတော့ တောင်တွင်းကြီးကနေ စစ်မှုထမ်းတပ်သားသစ် စစ်သင်တန်းပေးဖို့ ခေါ်လာတာမှာ ဆင်းပြေးတာလို့ သိရတယ်။"
"အဲဒီအလောင်းနှစ်လောင်းကို သပြေသာနဲ့ ထနောင်းဝန်းရွာအစပ်မှာတွေ့တာ။ အမျိုးသမီးကိုတော့ အဓမ္မပြုကျင့်သတ်ထားတဲ့ပုံစံ တွေ့ရတယ်။ အမျိုးသားကျတော့ ရုပ်ပျက်နေပြီ။ ခု နှစ်ယောက်က စကစစစ်ကြောင်း ရွာကိုဝင်လာကတည်းက ဖမ်းခေါ်လာသူတွေလို့တော့ သိရတယ်"
“သူတို့ ဘိန်းမဲသယ်လာတာကို ကျနော်တို့စစ်ဆေးတာမှာ မိတာပါ။ ဘိန်းမဲ ၁ ပိဿာနဲ့ 88 စိတ်ကြွဆေး ၄၀၀ ပြားမိတာပါ။ ပစ္စည်းပိုင်ရှင်ကတော့ ကိုညိုကြီးပါ။ အဖော်လိုက်ပါသူကတော့ ကိုမြင့်ပါ။”
Sharing Information to the Local