အစုန်အဆန် စက်လှေကြီးငယ်တို့ အဆက်မပြတ်ဆိုက်ကပ်ခဲ့တဲ့ဆိပ်ကမ်း၊ ရွာရဲ့အဓိကထွက်ကုန် မြေအိုးတွေကို မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့ပို့ပေးခဲ့တဲ့ ဆိပ်ကမ်း၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားတွေ သင်္ဘောကြီးတွေနဲ့ ဝင်ထွက်လေ့လာခဲ့ရာ၊ မြစ်ဧရာရဲ့အရှေ့ဘက် ရန္တပိုဆိပ်ကမ်းလေးဟာ အခုတော့ တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ်။ မျှော်သူမရှိ။ ခေါ်သူလည်းမရှိ။
တကယ်တော့လည်း ရန္တပိုရွာဆိုတာ မြေအိုးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ပိုလို့နာမည်ကျော် လူသိများတယ်လို့ ပြောရမှာ။ ဆိုပါစို့ ရှင်မတောင်ဆို သနပ်ခါး၊ ကျောက်ပန်းတောင်းဆို ထန်းလျက်၊ ညောင်ဦးဆို ပုန်းရည်ကြီး၊ သရက်ဆို မလိုင်၊ ရန္တပိုဆို အိုး အဲ့လိုမျိုး တွဲလို့သိထားတဲ့ ဒေသအမှတ် အမှတ်သင်္ကတပေါ့။
အဲဒီနေ့က မုန့်ရောင်းတဲ့ ညီအကိုနှစ်ယောက် စာပို့ရထားနဲ့ ပါမသွားကြဘူးဆိုတာ ကျောက်တွဲက ကုန်စိမ်းသည်တချို့နဲ့ ညီအကိုနှစ်ယောက်ကလွဲရင် ဘယ်သူမှ မသိလိုက်ကြဘူး။ ဘယ်သူမှလည်း သတိမထားမိလိုက်ကြပါဘူး။ နောက်နှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင်လည်း ဘယ်သူမှ မသိကြသတိမထားမိကြဘူးလို့ ဆိုရမယ်။ ဒါဟာကမ္ဘာကြီးအတွက် အရေးကြီးတဲ့အဖြစ်အပျက်လည်း မဟုတ်ဘူးမလား။ ဒီအကြောင်းကို အခုကျနော်ပြန်မပြောပြခင်အထိ ဘယ်သူမှသိကြမှာမဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲဒီညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်မှာ အကိုဖြစ်သူ ဆုံးပါးသွားတဲ့အခါ ပြန်ပြောပြဖို့ ညီဖြစ်တဲ့ ကျနော်ပဲရှိတယ်။ အဲဒီနေ့က အဖြစ်အပျက်ကို ပြောပြဖို့ ကျနော်ဆုံးဖြတ်ပြီး အခုစာကိုရေးလိုက်ပါတယ်။
၂၀၂၃ နှစ်လယ်ကနေစပြီးတော့ အာရက္ခတပ်တော် (AA)ရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ထိုးစစ်တွေနဲ့ ဆက်တိုက်ဆိုသလို မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်နေရာအများအပြားမှာ အရေးနိမ့်ဆုတ်ခွါခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ လမ်း ၃ လမ်းစလုံးကို သွားလာလို့မရအောင် လုံးဝပိတ်လိုက်တာပါ။
“တသက်နဲ့တကိုယ် ဒီလိုဗူးခွံကောက်စားရမယ်လို့ တွေးတောင်မတွေးဖူးဘူး။ အခုမှ ဗူးခွံကောက်စားရတဲ့ဘဝကိုရောက်တာ။ ဗူးခွံကောက်စားရတာလည်း ကိုယ်သိတဲ့အတိုင်းမဟုတ်တော့ အဆင်မပြေဘူးလေ။”
asdasdasd
အမေဖြစ်သူရဲ့ခေါ်ဆောင်ရာအတိုင်း ၄ နှစ်အရွယ် ဖိုးဝရုပ်လေးရယ်၊ ၈ နှစ်အရွယ် အမဖြစ်သူတို့ဟာ ဘယ်သူမှ သတိမထားမိခင်မှာပဲ နယ်စပ်မြို့ရဲ့ အစွန်အဖျားရပ်ကွက်စိုက်ခင်းတွေထဲကနေ ပျောက်ကွယ်သွားကြပါတော့တယ်။
“အလုပ်သိမ်းအပြန် ရတဲ့ငွေနဲ့က ဆန်လေးလုံး(နို့ဆီဗူး) ဝယ်လိုက်ရင် ငါးရာကျော်ကျော်ပဲ ကျန်တယ်။ တခြား ဘာမှဝယ်လို့မရတော့ဘူး။ ရပ်ကွက်ထဲမှာ အကုန်အဲလိုမိသားစုတွေချည်းပဲ။ ချေးလိုက်ငှားလိုက် ပြန်ဆပ်လိုက်နဲ့ အပေါင်ဆိုင်မှာလည်း လူတွေကိုတန်းစီနေတာပဲ”
အညာသူအညာသားဟာ အတွင်းစိတ်မနောသိပ်ဖြူရှာတယ်။ စာနာမေတ္တာတရားသိပ်ပေါကြွယ်ဝတယ်။ ဘယ်လောက်တောင် စိတ်ထားဖြူစင်မေတ္တာတရားရှိသလဲဆို ပူပြင်းလှတဲ့ အညာနွေအောက် လူတွေ ရေဆာကြသလို သဘာဝတောနေတောထိုင် ငှက်ကလေးတွေလည်း ရေဆာနေမယ်ဆိုပြီး နေပူပူထဲ မနေနိုင်မထိုင်နိုင် တွေးပူတဲ့အမျိုးပါပဲ။
“စစ်ကြောင်းလာရင် ပြေးလွှားရှောင်ရတိမ်းရတော့ ရွာမှာရှိတဲ့ အိမ်တွေကလည်း သူတို့ဆီမှာ မဖွင့်စေချင်ဘူးပေါ့ဗျာ။ မသင်စေချင်လို့ မဟုတ်ဘူး။ ချောင်းဦးကြီးမှာလည်း မီးတွေရှို့တော့ သူတို့ဆီမှာလည်း စာသင်ရင်မီးရှို့မှာပဲဆိုပြီးကြောက်ကြတယ်။”
“လက်ရှိ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာလည်း ကျနော်တို့ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ အရှိုချင်းတိုင်းရင်းသား လူငယ်တွေကလည်း မြေပြင်မှာ လုပ်ဆောင်နေကြတယ်။ မြေပြင်မှာလည်း ACDF အတူလုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်လို့ ပြောကြားလိုတယ် အထူးသဖြင့် ရှေ့ဆက်ပြီး ကျနော်တို့ မျှော်မှန်းတဲ့ပန်းတိုင်ရောက်အောင် လုပ်ဆောင်သွားမယ်ဖြစ်ပါတယ်”
တောနေထူထပ်သလို တောင်ဆင်းတောင်တက် ကြမ်းတမ်းမတ်စောက်ပြီး လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲသည့်ဒေသအတွက် ကျန်းမာရေးဖြေရှင်းဖို့ရာ သာမာန်ကျန်းမာရေးအသိရှိသူ တဦးနှစ်ဦးကသာ ဆေးထိုးပေးနေသည်။ တခြားနည်းကတော့ တိုင်းရင်းသားရိုးရာကုထုံးများနှင့် ဗိန္ဓောဆရာ တို့သာရှိသည်။ ဒေသတခုလုံးတွင် စနစ်တကျသင်ကြားတတ်မြောက်လာသည့် ကျန်းမာရေးမှူး၊ သူနာပြု၊ ဆရာဝန် မရှိပေ။ ဌာနတိုင်းရင်းသားများအတွက် ကျန်းမာရေးကိစ္စခက်ခဲသည့်အနေအထားတွင် တိုက်ပွဲဝင်စစ်မြေပြင်ထဲက ရဲဘော်များအတွက်တော့ ကုရာနတ္တိ ဆရာဝန်မရှိအခြေနေ။ ထိုအခြေအနေမှာပဲ သူနာပြုလိုအပ်ချက်အရ မမီးမီး သံတောင်ဒေသကို ရောက်သွားခဲ့သည်။ ထိုနေ့က ...
ထရံကာဝါးခြမ်းခင်း နှီးသက္ကယ်မိုးထားတဲ့ စစ်ရှောင်တန်းလျားတွေအဖို့ လောကဓါတ်ရှစ်ခွင် အရပ်မျက်နှာ ပေါင်းစုံက တိုးဝှေ့ဆော့ကစားနေတဲ့ ဆောင်းလေအေးကို အကာကွယ်မပေးနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ကြမ်းကြားကနေ တိုးနေတဲ့လေကြောင့် ခင်းထားတဲ့ ဖျာကြမ်းကလည်း အသားနဲ့ထိလိုက်တိုင်း အေးလို့ကျဉ်နေကြတယ်။
ပြည်မြို၊ တစ်ချိန်က နှစ်ထပ်သင်္ဘောကြီးတွေဝင်ထွက်သွားလာစုန်ခဲ့၊ ဆန်ခဲ့။ အညာကုန်တွေပေါခဲ့။ ဧရာဝတီမြစ်ဟာ လှပညင်သာစွာစီးရင်း စတုတ္ထမြစ်ကျဉ်းတိုလည်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ။ သြဇာသီးများချိုမြိန်ခဲ့ရာ။ သြဇာသီးတွေရင့်မှည့်ချိန်မှာတော့ ပြည်ကိုရောက်အောင်သွားမယ်။ ဧရာဝတီအနောက်ဘက်ကမ်းက တောင်ယာတဲတွေဆီ သွားမယ်။ သြဇာသီးတွေတောင်းစားရင်း သူတိုနဲ့စကားစမြည်ပြောရင်း တနှစ်စာအလွမ်းကို ဖြေဖျောက်မယ်။ သြဇာသီးတွေ လှိုင်လှိုင်သီးပါစေ။ တောသူမကြီးတွေ ကျန်းမာရေးကောင်းပါစေ။ ပျော်ရွှင်ကြပါစေ။
“ကျနော့်ကို အိမ်မက်ထဲမှာ လာလာပြောတယ်။ သူကနှမ်းခါးရွာထိပ်မှာ ကင်းစောင့်နေပါတယ်ဆိုပြီး အမြဲတမ်းပြောတယ်။ သူမကျွတ်သေးဘူး” လို့ ကိုဗေက သူကြုံတွေ့ခံစားနေရသည့် အဖြစ်အပျက်ကို ပြောပြသည်။ အခုတော့ ကိုပသိုင်းမရှိတော့ပါ။ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးခရီးကြမ်းတွင် အသက်ပေးခဲ့ရပြီဖြစ်သည်။ နှမ်းခါးရွာမန်ကျည်းပင်တန်းလေးတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။
Sharing Information to the Local