"ကျနော်တို့ တောင်သူ၊ လယ်သမားတွေမှာ လယ်ယာရိတ်သိမ်းစရိတ်အတွက် ပေးချေဖို့ လိုတယ်။ ပြီးတော့ လာမယ့်ရာသီအတွက် စိုက်ပျိုးစားရိတ်တွေကို ဝယ်ယူစုဆောင်းဖို့ လိုတယ်။ ဒါတွေကို ဆန်၊ စပါးတွေ ရောင်းချလို့ ရတဲ့ပိုက်ဆံနဲ့ ဝယ်ရမှာ။ အခုက ကျနော်တို့ရောင်းချဖို့ သွားလာခွင့် ပိတ်ခံထားရတယ်" လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီနေ့လယ်မိုးရွာသွန်းတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မင်းလှမြို့နယ်သားတဦးကတော့ “မိုးက နာရီဝက်အတွင်းမှာပဲ သည်းထန်စွာရွာသွန်းခဲ့ပြီး ရိတ်သိမ်းလက်စမတ်ပဲနဲ့ ပဲတီစိမ်းတွေ ပျက်စီးမှုတော့ ရှိနိုင်တယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံရမှု အများဆုံးဖြစ်တဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ နေအိမ်တွေ ပြန်လည်ဆောက်လုပ်ပေးရတာတွေ များပြားလာလို့ အိမ်ဆောက်ရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ ထန်းရွက်တွေ ရှားပါးလာတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ရွှေဘိုခရိုင်၊ ခင်ဦးမြို့နယ် တောင်ဘက်ခြမ်းမှာရှိတဲ့ လက်ပံလှကျေးရွာက နေအိမ် ၂၅၀ ကျော်ကိုမီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားတဲ့အပြင်၊ မီးရှို့တဲ့အထဲမှာ အသက် ၇၀ ကျော် သီလရှင်ဆရာကြီးတပါးလည်း ပါဝင်ကာ ပျံလွန်တော်မူသွားတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး "ကျန်းမာရေးမကောင်းရင်တော့ ကျနော်တို့က သူတို့ရောဂါလက္ခဏာ အလိုက်ကုသပေးတာ ရှိတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ကျောင်းတကျောင်းဝင်ပြီဆိုတာနဲ့ ဦးစားပေးလုပ်တာကတော့ မူလတန်းအဆင့်ကို သန်ချဆေးတိုက်တယ်။ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်းအဆင့် မိန်းကလေးတွေကိုကြတော့ အပျိုဖော်ဝင်ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သံဓါတ်အားတိုးဆေးတွေ တိုက်ပါတယ်" လို့ ဆရာမ မအိက ပြောပါတယ်။
"နာရေးကားတွေရော ထွက်လာတယ်။ လူနာလာကောက်တာ နောက်မှသိရတာက နာရေးကားတွေက ခဏတာကူပေးပြီး မိုင်းစထိတာက နောက်ဆုံးကားဆိုတော့ ဒဏ်ရာရသူတွေနဲ့ သေဆုံးတဲ့လူတွေကို ရှေ့ကား ၂ စီးပေါ် မျှတင်တယ်။ မိုင်းထိတဲ့ကားကိုဆွဲပြီး တကောင်းမြို့ဘက်ကို ဆက်မောင်းသွားတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။
"သူတို့ကောက်တဲ့နေရာက အဓိကကျပြီး မြို့အဝင်လို ဖြစ်နေတာ။ အရင်အဲ့နေရာက အခုလို တပ်စွဲမထားဘူးဗျ။ ဟိုတလောက ပြည်သူကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ပစ်သွားတာ သုံးယောက်လောက် ကျသွားပြီး အခုအဲ့နေရာကို တပ်စွဲထားပြီး ပိုက်ဆံကောက်တာ။ ဖုန်းတွေစစ်၊ ဆိုင်ကယ်တွေစစ် လုပ်နေကြပြီး ငွေညှစ်တာပါ" လို့ ဆိုပါတယ်။
မကွေးတိုင်း၊ ချောက်မြို့နယ်အတွင်းမှာ အမည်မသိအမျိုးသားတဦးက ချောက်မြို့နယ် ပြောက်ကျားတပ်ဖွဲ့ အဖွဲ့အမည်သုံးပြီး လုပ်ငန်းရှင် အချို့နဲ့ ပြည်သူတွေဆီကနေ ငွေလိမ်တောင်းခံနေမှုတွေ ပြုလုပ်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
"ဆေးခန်းမှာ ပစ်သတ်ခံရတဲ့ သားအမိက အမေဖြစ်သူက သက်ကြီးပိုင်း သားဖွားဆရာမ အငြိမ်းစားပါ။ သူသားကတော့ သူနဲ့အတူနေတာ။ အဲဒါကို ဆေးခန်းမှာ လာပစ်သတ်သွားတာ။ သူတို့တွေက နောက်ကွယ်က ဘာလုပ်လဲဆိုတာတော့ မသိရဘူး။ ကန်ဆွယ်မှာကျတော့ တပ်ထောက်ခံသူကို သူခြံထဲမှာ ပစ်သတ်သွားတာ။ ဒါပေမယ့် သူက မသေဘူး။ ဒဏ်ရာပဲ ရသွားတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။
"သူတို့စခန်းကို ပုံမှန်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ပြချင်လို့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ပြုပြင်ပြီး ညနေအပြန်မှာ မိုင်းဆွဲလိုက်တာ။ လာတုန်းကလည်း သူတို့က ဖောကားထဲမှာ အိပ်ပြီး လိုက်လာတာ။ လာကတည်းက သူတို့ပါလာတယ်မှန်းသိရင် အဲကတည်းက ဆွဲမလို့ပဲ။ ခုကပြန်မှ ဆွဲလိုက်ရတာ" လို့ ပြောပါတယ်။
"သူတို့က (စစ်ကောင်စီ) ရွာထဲမှာ PDF တွေရှိလား ဆိုပြီးမေးတယ်။ လူကြီးတချို့က ဖြေတယ် မရှိဘူးပေါ့။ အသက် ၁၂ ပဲရှိသေးတဲ့ ကလေးကိုမေးတော့ သူကကြောက်ကြောက်နဲ့ PDF ရှိတယ်။ သူက PDF ပါဆိုပြီး ပြောတော့ ကလေးကို ပါးတွေနားတွေ ရိုက်သွားကြတယ်။ ကလေးကနာလို့ ငိုနေတာ အခုထိ" လို့ ပြောပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ကနီမြို့ပေါ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂ ဦး ကင်းလှည့်ချိန် ရန်ဖြစ်စကားများရာမှ အချင်းချင်းပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပြီး တပ်သားတဦး သေဆုံးသွားတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
"ကျနော်တို့က ကားကိုဆွဲတာ မဟုတ်ဘူးဗျ။ ကားနောက်က ဆိုင်ကယ်စီးလာတဲ့ စစ်ကောင်စီ တပ်သားတွေကို ဆွဲတာ။ ဆိုင်ကယ် ၁ စီးမှာ ၂ ယောက်စီးလို့ပါ။ အဲဒါကို ကျနော်တို့မိုင်းဆွဲတဲ့အခါမှာ ဆိုင်ကယ် ၂ စီးလည်း ထိသွားတယ်။ ကားကိုပါ ထိမှန်သွားတာပါ" လို့ ဆိုပါတယ်။
“အဓိက လက်ရှိမှာ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေက စစ်ရေးအရသွားတဲ့အခါမှာ သတ်ပုံကျကျနဲ့ စစ်ရေးအထိန်းကွပ်လည်း ရှိစေချင်တယ်။ စစ်သည်တော် ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီလည်း ဖြစ်စေချင်တဲ့အတွက် COC ၂ ရပ်ကို အဓိကထား ပို့ချပါတယ်” လို့ သင်တန်းပို့ချပေးခဲ့တဲ့ တာဝန်ခံ အမျိုးသမီးတဦးက ပြောပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ရွှေဘိုမြို့နယ်ထဲက ပန်းလှိုင်ရွာနဲ့ မုန်စီရွာက နေအိမ်တွေကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က တရက်တည်းမှာပဲ မီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားတယ်လို့ ဒေသခံတွေဆီက သိရပါတယ်။
Sharing Information to the Local