“ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးခန်းသုံးပစ္စည်းတွေကတော့ လုံးဝ လုံလောက်မှု မရှိသေးပါဘူး။ အထူးသဖြင့် ဒီဒေသတွေမှာ စကစက ဆေးဝါးသယ်ယူခွင့်ကို လုံးဝကို ခွင့်မပြုပါဘူး။ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ဆေးဝါးသယ်ယူခွင့်တွေကို လုံးဝကို ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ သယ်ယူနေရတာပါ။”
၂၀၂၁ နှစ်ကုန်ပိုင်းလောက်မှာ စစ်ကိုင်းတိုင်း အနောက်ဘက်ပိုင်း ကလေးမြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်လာပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရလာတဲ့ ဒေသခံတွေကို ဆေးကုသမှုပေးဖို့ CDM ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေက ကျန်းမာရေးကွန်ရက် People’s Healthcare Network - Kalay ကို ၂၀၂၂ နှစ်စပိုင်းမှာ ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။
၂ ကြိမ်တိုင် ကျင်းပထားတဲ့ စစ်ကိုင်းဖိုရမ်က အရွေ့ဘယ်လောက်ထိရောက်နေပြီလဲ။ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုမှာပါဝင်ဖို့ ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ရော စစ်ကိုင်းဖိုရမ်မှာ ဘာတွေဆွေးနွေးထားကြပြီလဲဆိုတာတွေကို စစ်ကိုင်းဖိုရမ်ဖြစ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ဝင် ကိုစိုးဝင်းဆွေ ကို မြေလတ်အသံသတင်းဌာနက ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
ဒေသခံတွေဟာ ဖုန်းတခါပြောဖို့နဲ့ အင်တာနက်သုံးဖို့အရေးကို သစ်ပင်ပေါ်နဲ့ တောင်ကုန်းတွေပေါ်တက်နေရပြီး တချို့ သော တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကတော့ စတားလင့်ဂြိုလ်တုအင်တာနက်နဲ့ ချိတ်ပြီး ဆက်သွယ်နေကြပါတယ်။
ဧရာဝတီလင်းပိုင်ထိန်းသိမ်းရေးဇုန် မန္တလေးတိုင်းကနေစလို့ အထက်ဘက် ကသာမြို့နယ်အထိ မိုင် ၂၀၀ ကျော်ရှည်တဲ့ ဧရာဝတီမြစ် ဝဲယာတလျှောက်ဟာ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အာဏာသိမ်းစစ်တပ်နဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်တွေကြား တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေတာ ခုဆို ၃ နှစ်နီးပါးရှိနေပါပြီ။ ဒီ ၃ နှစ်တာအတွင်း ဧရာဝတီလင်းပိုင်တွေ ကျက်စားတဲ့နေရာတွေမှာ လျှပ်စစ်ရှော့တိုက်ငါးဖမ်းတာတွေ၊ ရေထဲကို လက်နက်ကြီးကျတာတွေရှိနေပြီး လင်းပိုင်အသေတွေကို တွေ့လာရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
၂၀၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက် စစ်မှုထမ်းဥပဒေပြဌာန်းလိုက်ပြီးနောက်မှာ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်တွေကို ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေက ဆက်တိုက်ဆိုသလို ရှင်းလင်းခဲ့ရာမှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအပါအဝင် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်သေဆုံးမှုတွေဟာ ပဲခူးတိုင်းအနောက်ခြမ်းမှာ အရင်ကထက် ပိုမိုမြင့်တက်လာနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြည်ခရိုင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ၃၆၀၂ တပ်ရင်း သတင်းနဲ့ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက "စကစဒေါက်တိုင်တွေကို စတင်ရှင်းလင်းနေပြီ” လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက် စစ်မှုထမ်းဥပဒေပြဌာန်းလိုက်ပြီးနောက်မှာ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဝင်တွေကို ဒေသခံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေက ဆက်တိုက်ဆိုသလို ရှင်းလင်းခဲ့ရာမှာ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအပါအဝင် အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်သေဆုံးမှုတွေဟာ ပဲခူးတိုင်းအနောက်ခြမ်းမှာ အရင်ကထက် ပိုမိုမြင့်တက်လာနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ပြည်ခရိုင် ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်မတော် ၃၆၀၂ တပ်ရင်း သတင်းနဲ့ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံက "စကစဒေါက်တိုင်တွေကို စတင်ရှင်းလင်းနေပြီ” လို့ ပြောပါတယ်။
မိဘနှစ်ပါးကလည်း ဓာတ်ပုံတွေကိုတွေ့ပေမဲ့ သားထောင်ကျတယ်ဆိုတာကို လက်ခံဖို့ခက်ခဲနေပြီး တပ်ဖွဲ့ရဲ့ နောက်ထပ်တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြောဆိုတဲ့အခါမှ သူတို့ရဲ့သား ကျဆုံးသွားပြီ ဆိုတာကို အတည်ပြုနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ရဲဘော်သားထောင်ဟာ ရှေ့တန်းမှာဘယ်လိုဘယ်ပုံနဲ့ ကျဆုံးသွားခဲ့ရတာကိုတော့ သူတို့ အဲဒီအချိန်အထိ မသိရသေးပါဘူး။
“လင်းပိုင် စောင့်ကြည့်တဲ့ ဒေသခံတွေတောင် ခုက ကိုယ့်အသက်ကိုယ်ဖက်နဲ့ ထုပ်ထားရတယ်”
“ဟာ....သွားပြီ။ တယောက်က ဖိုးတေ၊ တယောက်က သားထောင်ပေါ့ဗျာ။ ဒီလောက်ရက်ရက်စက်စက်လုပ်မယ်လို့ မထင်ထားခဲ့ဘူး။ မိုက်တွင်းနက်တဲ့ကောင်တွေ လုပ်ရက်ကြတယ်။ ကျနော်လည်း ကြည့်ရင်း ငိုချလိုက်တယ်ဗျာ။ အသည်းတွေ ကွဲမတတ်ပါပဲ။"
မြေပြန့်က အရှိုချင်းတွေကရော နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ဘယ်လိုပါဝင်လှုပ်ရှားနေသလဲဆိုတာ Chin Defence Force – Asho တပ်ဖွဲ့ဝင် ဆလိုင်းရိုးရှင်းကို မြေလတ်အသံက မေးမြန်းထားပါတယ်။
ကြယ်စင်သေဆုံးရတာဟာ စစ်တပ်က သူတို့လက်ချက်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ ဆန္ဒပြလူစုထဲက တစုံတယောက်ရဲ့ လက်ချက်ကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရတာလို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီနေ့ကဖြစ်ရပ်ကို ဆန္ဒပြပွဲမှာ သူနဲ့အတူရှိနေခဲ့သူ လက်ရှိ People's Democratic Organization ရဲ့ ဥက္ကဌ ကိုလပြည့် က ခုလိုပြန်ပြောပြပါတယ်။
“တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ အချိန်ကာလအားဖြင့် ၃ နှစ်ပြည့်ပြီပေါ့နော်။ အချိန်ကာလကိုပဲ မကြည့်ဘဲနဲ့ လိုချင်တဲ့ ပန်းတိုင်ကိုသာကြည့်ပြီးတော့ မလျှော့သောဇွဲလုံ့လနဲ့ ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင်ပေးကြပါ၊ ပြည်သူတွေလည်း အားမလျှော့ဘဲနဲ့ ပါဝင်ပေးကြပါ”
နောက်ဆုံး သူ့အမေနဲ့ ဖုန်းပြောခဲ့တဲ့နေ့ကလည်း သူ့ညီလေးကို ပညာတက်အောင်သင်ဖို့နဲ့ သူ့အတွက် စိတ်မပူဖို့ တဖွဖွမှာနေခဲ့ပါတယ်။ “သူအမြဲပြောနေတာက တော်လှန်ရေးပြီးရင် မိသားစုတွေ ပြန်ဆုံကြမယ်တဲ့။ ဒါပေမဲ့ နေစရာ အိမ်မရှိတော့ (သူ)အရမ်းဝမ်းနည်းပြီး ငိုတယ်။”လို့ သူ့အမေကပြောပြပါတယ်။
အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ အမျိုးသမီးတော်လှန်ရေးသမား ကျားခင်စိန်ဟာ သူမှာယူထားတဲ့ ဒရုန်းတွေ ရလာရင် ၂၀၂၄ ထဲမှာ စကစ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ စခန်းနဲ့ မြို့တွေကို သိမ်းပိုက်နိုင်အောင် တိုက်ခိုက်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Sharing Information to the Local