Sharing Information to the Local
စစ်အုပ်စုလက်ချက်နဲ့ကျဆုံးခဲ့သူ မသဉ္ဇာဟိန်းအတွက် အောက်မေ့ဖွယ် ၂ နှစ်ပြည့်အခမ်းအနားပြုလုပ်
“အခုလို အောက်မေ့ဖွယ်အခမ်းအနားလုပ်တာ ပထမအကြိမ်ပါ။ အရင်နှစ်က လုပ်ချင်ပေမယ့် နယ်မြေအနေအထားအရ မလုပ်ဖြစ်လိုက်ပါဘူး”
Nan Khan
ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးနေ့မှာ ပခုက္ကူလူထုတိုက်ပွဲကော်မတီက သပိတ်စစ်ကြောင်းပြုလုပ်
“ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း တယောက်ကိုတယောက် အပြစ်ပြော လက်ညိုးထိုးနေမဲ့အစား လက်သီးကျစ်ကျစ်ဆုတ်ပြီး အချင်းချင်းစည်းလုံးညီညွတ်စွာ ကိုယ်ဘာလုပ်ပေးနိုင်သလဲ ဆိုတဲ့ဘက်က ပါဝင်ပေးကြဖို့ကို ပြောချင်တယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လမ်းမှာ ဗုံးဖြုတ်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်သား ၂ ဦး ဗုံးပေါက်ကွဲလို့ သေဆုံး
“ဗုံးပေါက်ကွဲပြီတော့ လူနာတင်ယာဉ်နဲ့ လာတင်သွားတယ်။ သေတာတော့ ၂ ယောက်သေတယ်။ သေတာကို ဘယ်လိုသိရလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့ မြေပြင်သတင်းပေးတွေဆီကနေ သိရတာပါ။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတာတွေတော့ မကြားမိဘူး”
ဘုတလင်နယ်က စစ်ရှောင်စာသင်ကျောင်းကို ကျောင်းသုံးပစ္စည်းနဲ့ စားသောက်ကုန်တွေလှူဒါန်း
“အဲဒီကျောင်းမှာ KG တန်းကနေ Grade 8 အထိရှိတယ်။ CDM ဆရာမက ၄ ဦးရှိတယ်။ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၂၃ ဦးရှိတယ်။ သူတို့ကျောင်းကိုဖွင့်ထားတာ ၃ လလောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ သူတို့လေးတွေ တောထဲမှာနေရတာ တနှစ်ကျော်ပြီ။ ကျနော်တို့ သပိတ်အင်အားစုကို အကူညီတောင်းလို့သွားရောက်လှူဒါန်းခဲ့တာ”
ဝက်လက်နယ်၊ စိုင်နိုင်ကြီးရွာက ဒေသခံ ၁၀ ဦးကျော်ကို စစ်တပ်ကဖမ်းဆီးသွား
“ရွာထဲကိုဝင်လာတဲ့အချိန် လက်နက်ငယ်တွေရော၊ လက်နက်ကြီးတွေရော ပစ်ခတ်ခဲ့တယ်။ ရွာသားတွေကိုလည်း ဘာကြောင့်ဖမ်းခေါ်သွားတာလဲတော့ မသိပါဘူး၊ လူဦးရေအတိအကျတော့ မပြောနိုင်ပေမဲ့ ၁၀ ဦးထက်မနည်း အဖမ်းခံရတာပါ။ အခုချိန်ထိရွာသားတွေလည်း ရွာထဲကို ပြန်ဝင်မရဲသေးဘူး”
မုံရွာ နမခ တပ်ကနေ အရာတော် စခတ ၁၀ တပ်ကိုလာတဲ့ ယာဉ်တန်း မိုင်းဆွဲခံရ
"သူတို့လာမှာကို ကျနော်တို့ကြိုတင်သတင်းရထားလို့ သွားစောင့်နေတာပါ။ သူတို့ကို မိုင်းဆွဲလိုက်တော့ ကားတစီး ထိသွားတယ်။ မိုင်းဆွဲခံရပြီးတော့ ကမ်းဖြူရွာမှာ ခဏနေတယ်။ ပြီးတော့ စခတ ၁၀ တပ်ကို ဆက်သွားပါတယ်"
ပဲခူးရွှေမော်ဓောဘုရားပွဲတော်မှာ စျေးရောင်းချသူ နည်းပါး
“ကစားကွင်းနဲ့ စျေးတန်းတွေက ဆောက်နေတုန်းပဲ။ ဇာတ်ပွဲက ၃၀ ရက်နေ့မှာ ဝင်မယ်လို့ပြောတယ်။ အခုချိန်ထိ ဇာတ်စင်တောင် မဆောက်ရသေးဘူး။ ဝန်းထဲမှာတော့ ရဲတယောက်နှစ်ယောက်ကို လုံခြုံရေးချထားတယ်။ ဆိုင်တန်းပေါင်း ၃၀ ဆယ်လောက်ပဲ ရှိမယ်။ ဈေးရောင်းတဲ့သူတွေလည်း သိပ်မရှိဘူး”
သပိတ်စစ်ကြောင်း ၇၄၅ ရက်မြောက်နေ့အဖြစ် ကျေးရွာပေါင်းစုံသပိတ်ပြုလုပ်
"သပိတ်ကို ယင်းမာပင်မြို့နယ်ထဲမှာပြုလုပ်တာပါ။ သပိတ်က နေ့စဥ်လုပ်ပါတယ်။ ဒီနေ့မနက် သပိတ်ကိုတော့ နာရီဝက်လောက်ပဲလုပ်ဖြစ်တယ်"
ကန့်ဘလူမှာ စစ်တပ်က နေအိမ်တွေကို မီးရှို့တဲ့အပြင် ဘုန်းကြီးတပါးကိုပါ ဖမ်းသွား
“အခုလောလောဆယ် စစ်ကြောင်းတွေက မရှင်းသေးတဲ့အတွက် အိမ်ခြေဘယ်လောက် မီးထဲပါသွားလဲ မသိရသေးပါဘူး။ ရွာသားတွေလည်း ရွာထဲဘယ်သူမှ မဝင်ရဲသေးပါဘူး။ ညောင်ဇင်ကြီးရွာက အခုမှ ပထမအကြိမ် မီးရှို့ခံရတာပါ”
မတ္တရာမြို့နယ်၊ ပိုဝမြောက်ရွာကို စစ်တပ်က တလတည်း ၂ ကြိမ်မီးရှို့
“ပိုဝမြောက်ရွာက ဒီလထဲမှာပဲ မီးရှို့ခံရတာ ၂ ကြိမ်ရှိပြီ။ လေတွေကလည်း တိုက်နေတော့ မီးငြိမ်းဖို့က တော်တော်ခက်တယ်။ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ ရွာသားတွေတော့ မရှိဘူး။ ရွာသားတွေကတော့ ရွာထဲမရောက်သေးပါဘူး”
စစ်ခေါင်းဆောင်ခရီးစဉ်ကြောင့် လုံခြုံရေးတင်းကြပ်ထားတဲ့မုံရွာမှာ ရွှေဆိုင်ဓားပြတိုက်ခံရ
“မတ်တူးကားနဲ့လာတာ၊ ကားနံပါတ်တော့မပါဘူး။ အဝင်အထွက် ၅ မိနစ်လောက်ပဲလုပ်တယ်ပြီးတော့ ရွှေဆိုင်ထဲက နေပြန်ထွက်သွားတယ်။ မျက်နှာတွေကိုတော့ အဝတ်နဲ့အုပ်ထားတယ်။ အသက် အရွယ်တွေက ငယ်ငယ်လေးတွေပဲ။ ပေါ်ဦးရွှေဆိုင်နားမှာ ဝိန့်စိန်ရွှေဆိုင်နဲ့ ဟောင်ကောင်ဖုန်းဆိုင်တွေလည်းရှိတယ် သူတို့ကိုတော့ ဘာမှမလုပ်သွားဘူး”
ကနီမြို့နယ် ကျေးရွာ ၂ ရွာက စစ်ရှောင်ကလေးတွေကို သံချဆေးတိုက်ကျွေး
“ဒီနှစ်ထဲမှာပဲ ဆေးကစျေးတက်သွားတာ။ တော်သေးတယ် အရင်က ဆေးတွေကို များများဝယ်ထားလို့သာ တောင့်ခံနိုင်တာ၊ ဆေးတွေဝယ်ရတော့လည်း လွယ်လွယ်ကူကူ သယ်လို့မရဘူး။ တော်တော်ခက်ခဲတယ်။ ဘိန်းမှောင်ခိုကူးရသလိုပဲ”
ချိန်ခါမဲ့မိုးရွာသွန်းလို့ စစ်ရှောင် ၅၀၀၀ ကျော် ရှောင်တိမ်းရပြီး ပုန်းခိုရာတဲအိမ်တွေ ပျက်စီးခဲ့ရ
“ခင်ဦးအရှေ့ခြမ်းက မိုးအဲလောက်မရွာဘူး။ အလယ်ခြမ်းနဲ့အနောက်ခြမ်းက သည်းကြီးမဲကြီး ရွာတယ်။ စစ်ရှောင်၊ မီးဘေးရှောင်တွေကလည်း အဲဒီအလယ်ခြမ်းနဲ့အနောက်ခြမ်းမှာ အများဆုံးပဲ။ မိုးရွာကြီးထဲမှာ သူတို့တွေ အထုပ်တွေ၊ ပလုံးတွေယူပြီး ညတွင်းပဲ ထွက်ပြေးရတယ်။ တချို့ဆို အိပ်စရာနေရာမရှိလို့ တညလုံးထိုင်နေရတယ်”
ရွှေဘိုမြို့နယ်က စစ်ရှောင်ပြည်သူ ၁၀၀၀ ကျော်ကို S & C က ကူညီစောင့်ရှောက်ထား
“မနေ့ကမနက်ပိုင်းမှာ သူတို့ချက်ချင်းရောက်လာတော့ ကျနော်တို့စစ်ရှောင်စခန်း ပုံစံမျိုး လုပ်ထားရတယ်။ ချက်ကျွေးရတယ်။ ဒီနေ့နဲ့ဆို နှစ်ရက်ရှိပြီ။ တနေ့ကို နှစ်နှပ်ကျွေးပါတယ်။ လူဦးရေ တထောင်ကျော်ထဲမှာ ကလေးဦးရေက နှစ်ရာနီးပါးလောက် ပါတယ်”
ပဲခူးမှာ သင်္ကြန်မဏ္ဍပ်တွေဆောက်ဖို့ ပြည်သူတွေဆီကနေ ငွေကောက်ခံနေ
“အမေစုခေတ်တုန်းကတော့ စေတနာရှိသလောက်ပဲ ထည့်ရတယ်။ မထည့်လည်း ရတယ်။ အခုက မရဘူး။ အိမ်တိုင်း ထည့်ရတယ်။ သင်္ကြန်မှာ စည်ကားဖို့အတွက်နဲ့ စတုဒီတာကျွေးဖို့ဆိုပြီး လာကောက်တယ်။ နှစ်နှစ်ရှိပြီ အခုလိုကောက်တာ။ ပြီးရင် မဏ္ဍပ်တွေမှာ သူတို့လူတွေကြီးပဲ ရှိတယ်”