ဇာတိမြေကို နှစ် ဆယ်နဲ့ချီပြီး ပြန်မရောက်တဲ့သူတွေအတွက် ကိုယ့်ဇာတိမြေက လူတချို့နဲ့ မထင်မှတ်ဘဲ ပြန်ဆုံတဲ့အချိန်မှာ ကြုံရတဲ့ခံစားချက်မျိုးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒီလူနှစ်ယောက်ကို မြင်လိုက်ရတာတော့ အဲ့ဒီလို ခံစားချက်မျိုးအပြင် ကျနေ့ာ်ဇာတိမြေ ကပစတပ်က စစ်သားတွေရဲ့ အဆုံးသတ်ဟာ “ဒီလိုပါလား” ဆိုတဲ့ သံဝေဂမျိုးလို ခံစားချက်ကိုပါ ရလိုက်တယ်။
“ဒီနိုင်ငံမှာမွေးတယ် ဒီနိုင်ငံမှာနေတယ်။ အခွန်ထမ်းဆောင်တယ်။ ဥပဒေလေးစားလိုက်နာတယ်။ မဲပေးတယ်။ အဲ့ဒါတောင် ကျနော့်ကို တဆင့်နိမ့်နိုင်ငံသား။ နိုင်ငံခြားသားပုံစံ ကျနော့်နိုင်ငံက ဆက်ဆံတယ်ဆိုပြီး ဝမ်းနည်းတယ်၊ ခံပြင်းတယ်။”
မြို့ထဲသို့ တုတ်တုတ်ယာဉ် စဝင်ချိန်မှာတော့ ကျနော့်ကို “တပ်ရင်းထဲကနေ စနိုက်ပါနဲ့ လှမ်းပစ်မလား။ စက်လတ်တွေနဲ့များ လှမ်းပစ်မလား” ဆိုပြီး ကြောက်စိတ် အတွေးက စိုးမိုးမင်းမူနေပါတော့တယ်။ တုတ်တုတ်ယာဉ်ကတော့ လမ်းကြိုလမ်းကြားတွေထဲမှာ မောင်းနှင်လို့ပါ။
တိုက်ပွဲများနှင့် ဖြစ်စဉ်များအားသုံးသပ်ပါက စစ်ကောင်စီတပ်မြေပြင် စစ်ဗိုလ်ချုပ်များသည် ဖိအားအလွန်များပြားနေပြီး တိုက်ပွဲနောက်ဆက်တွဲအဖြစ် အခြေအနေ ၃မျိုး ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ခုခံတိုက်ခိုက်နေစဉ် အသက်သေဆုံးခြင်း၊ နယ်မြေနှင့်လက်နက်ခဲယမ်းများဆုံးရှုံးပြီး အရှုံးဖြင့်စစ်ကောင်စီထံ ပြန်လည်ရောက်ရှိပါက စစ်ခုံးရုံးဖြင့် သေဒဏ်အထိချမှတ်ခံရခြင်း၊ အလံဖြူထောင်လက်နက်ချအညံ့ခံကာ တော်လှန်ရေးတပ်များထံတွင် ခိုလှုံကာ ဆက်လက်ရှင်သန်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။
ကိုယ်စားပြုမှုတွေ များပြားလှတဲ့ အညာဒေသက လက်နက်ကိုင်တပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့တွေကြားထဲမှာ ရင့်ကျက်၊ တည့်မတ်တဲ့ တပ်ရင်း၊ တပ်ဖွဲ့တွေ ပေါ်လာဖို့လိုပါတယ်။ မျက်နှာကြီးရာ ဟင်းဖက်ပါ၊ လက်သင့်ရာ စားတော် ခေါ်၊ အကျိုးလိုလို့ ညောင်ရေလောင်းကြတဲ့အခြေအနေမှာ သမာသမတ်ကျမှုဟာ အရေးတကြီးလိုအပ်နေပါပြီ။
လူချင်းတွေ့ (Face to Face) ငွေပို့ပေးမည်ဆိုသည်မှာ အင်တာနက်၊ ဖုန်းလိုင်းအခက်အခဲများကြားမှ မိဘများထံငွေသားပေးပို့လိုသော မမေခအတွက် သာမာန်အားဖြင့်အဆင်ပြေသည်။ ယခုထက်ပိုမိုစိတ်ချရသည့်နည်းလမ်းမရှိသေးဟု သူတွေးမိသည်။ ထို့ကြောင့် လူချင်းတွေ့ငွေပေးပို့မည်ဆိုသည်ကို မမေခလက်ခံလိုက်ပြီး နောက်တနေ့မနက်ပိုင်းတွင် ဖုန်းလိုင်း(MPT)ရရှိနေသည့် မြစ်ကြီးနားမြို့တနေရာ၌ တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ဆုံငွေလဲမည့် နေရာနှင့်အချိန်ကို ချိန်းဆိုလိုက်သည်။
ငါးဖမ်းလှေငယ်တွေ ရှိ၊ မရှိကို ကြည့်တာပါ။ မြစ်တလျှောက်မှာ ငါးဖမ်းလှေငယ်တွေကို မတွေ့မြင်ရဘူးဆိုရင် စစ်ကောင်စီNavyသင်္ဘောက မြစ်ထဲဝင်ရောက်နေတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပါ။ မြစ်မှာ Navy ရောက်ရှိနေတယ်ဆိုရင် ငါးဖမ်းထွက်တဲ့လှေငယ်တွေကို လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ လှမ်းပစ်တာကြောင့် တံငါသည်တွေ ငါးဖမ်းမထွက်ကြတော့ပါဘူး။ အခုတော့ မြစ်တလျှောက်မှာ ကိုယ်တော်မြတ်တံငါသည်တွေက လှေကိုယ်စီနဲ့ ငါးဖမ်းနေတာကို တွေ့မြင်ရတော့ ကျနော်တို့စက်လှေဟာ ကုလားတန်ဖြစ်ကို ဖြတ်ကျော်လို့ လိုရာခရီးကို မောင်းနှင်ပါတော့တယ်။
“ကာကွယ်ဆေးမထိုးတဲ့ကာလ ဒီထက်ပိုပြီးကြာလာမယ်ဆိုရင် ရောဂါတွေတဖန်ခေါင်းပြန်ထောင်လာပြီးတော့ နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေးအဆင့်အတန်း၊ ကလေးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအဆင့်အတန်းကစပြီး အကုန်ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက်လာနိုင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကာကွယ်ဆေး ထိုးလုပ်ငန်းတွေကို အာရုံထားပြီးတော့မှ ပိုပြီးတော့အားစိုက်ပြီး လုပ်ပေးစေချင်တယ်။”
အာဒိုဂန်ကို ၃ ချီမှာ ပွဲသိမ်းမယ်လို့ ကြုံးဝါးထားတဲ့ အောင်လအန်ဆန်းက “ဒီပွဲမှာ နပန်းပိုင်းကော ထိုးလုံး သတ်ကွက်ပါ ကျနော့်ဘက်က အကြမ်းစားဖြစ်နေဖို့ လိုတယ်”လို့ ပြောထားပါတယ်။
၂၀၂၃ နှစ်လယ်ကနေစပြီးတော့ အာရက္ခတပ်တော် (AA)ရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ထိုးစစ်တွေနဲ့ ဆက်တိုက်ဆိုသလို မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွေမှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်နေရာအများအပြားမှာ အရေးနိမ့်ဆုတ်ခွါခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ လမ်း ၃ လမ်းစလုံးကို သွားလာလို့မရအောင် လုံးဝပိတ်လိုက်တာပါ။
၃၆ နှစ်ပြည့်တဲ့ ဒီနေ့ထိတိုင် “ ရှစ်ဆယ့်ရှစ် “ လို့ ဆိုလိုက်ရင်၊ “ ရှစ်ဆယ့်ရှစ် ကျောင်းသား” လို့ ပြောလိုက် ရင်၊ “ ရှစ်ဆယ့်ရှစ် တုန်းက ” လို့ မိတ်ဆက်လိုက်ရင် တန်ဖိုးတခုက ရှိနေတုန်း။ ၈၈ ဆိုတဲ့စကားလုံးဟာ လတ် ဆတ်နေတုန်းပဲ။
ပြင်ဦးလွင်ရှိ စစ်ကောင်စီတပ်တွေအတွင်းမှာတော့ လက်ရှိတိုက်ပွဲသတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထူးထူးခြားခြားအမိန့်ချမှတ်တာမျိုးမရှိသေးဘဲ အရင် ၁၀၂၇ ပထမလှိုင်းကာလက ညွှန်ကြားချက်ဖြစ်တဲ့ “ကတုတ်ကျင်းနက်နက်တူးဖို့” သာ လုပ်ဆောင်နေရတယ်လို့ ပြင်ဦးလွင်ရှိ စစ်ဗိုလ်တဦးက ပြောပါတယ်။
စစ်သားတဦးက ကျနော့်ရဲ့ ဖုန်းနဲ့ မှတ်ပုံတင်ကဒ်ကို ယူပြီးစစ်တယ်။ စစ်သားက “ခင်ဗျား စစ်တွေကို ဘာလုပ်ဖို့သွားလဲ” ဆိုပြီး မေးရင်း ကျနော့် လက်ကိုင်ဖုန်းထဲက ဓာတ်ပုံတွေကို တပုံချင်းစီး ကြည့်ပါတယ်။ ဓာတ်ပုံတွေကို တပုံချင်ရွှေ့ကာ စစ်ကြည့်နေတဲ့ စစ်သားက “မင်း ငါ့အနားကိုလာခဲ့” လို့ ဆိုတယ်။ ကျနော်ကလည်း စစ်သားအနီးကိုသွားပြီး ဘေးချင်းကပ်ကာ ရပ်လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ စစ်သားက ဖုန်းကို ကျနော့်မျက်နှာအနီးကိုကပ်ပြပြီး “ဒါ မင်းရိုက်ထားတဲ့ပုံလား” လို့ အသံတိုးတိုးနဲ့ မေးလိုက်ပါတယ်။ စစ်သားပြတဲ့ဓာတ်ပုံကို ကြည့်လိုက်တော့....
အသက်ဘေးကလွတ်ဖို့ ရွာကိုစွန့်ခွာရပြီဖြစ်တဲ့ မမီးငယ်ဟာ အသက် ၆၀ ကျော် မိခင်ကို ဆိုင်ကယ်အနောက်မှာတင်ကာ သူရင်ခွင်နဲ့ ဆိုင်ကယ်လက်ကိုင်ကြားထဲမှာ ငါးနှစ်အရွယ်သမီးငယ်ကို ခွတင်လိုက်ပါတယ်။ တခြားဆိုင်ကယ်တစ်စီးမှာတော့ အသက် ၁၄ နှစ်အရွယ် သူ့သားကြီးက ဆိုင်ကယ်မောင်းပြီး ၁၀ နှစ်အရွယ် သူ့သားငယ်က နောက်ကထိုင်ကာ ဗုံးသံ၊ သေနတ်သံတွေ ဟိန်းဟိန်းညံနေတဲ့ သူတို့ရွာကို တခြားသူတွေနည်းတူ စွန့်ခွာခဲ့ကြပါတော့တယ်။
“တော်လှန်ရေး မြန်မြန်ပြီးချင်လို့ လုပ်လိုက်တာပဲ၊ ရောင်းတာများဆို ဘာမှကို မရှိတော့ဘူး”
Sharing Information to the Local